Ağrı Dağı Efsanesi (İki Bacılar Efsanesi)

Çok eski zamanlarda Sürmeli Çukuru uçsuz bucaksız, düzlükler halindeydi. Ağrı Dağı’nın yerinde büyük bir orman vardı. Günlerden bir gün iki bacı el ele vererek evlerine odun getirmek üzere ormana giderler. Birkaç günde vardıkları bu ormanda çerden çöpten toplayıp, birer yük hazırlarlar. Sıra sırtlarına almaya gelince büyük bacı, ''Bacı bacı kurbanın olayım. Ne olur gel sırtıma bu yükü kaldır'' der. Küçük bacı kaldırmaz ve üstelik de ''Canın çıksın kendin kaldır'' der. Büyük bacı yalvarır, yakarır olmaz. Çaresiz kalır ''Gel ben senin sırtına kaldırayım'' der. Küçük bacı buna da razı olmaz. Aralarında bir kavga başlar. Saç saça kavgada, ikisi de kan ter içinde kalır. Hareket edemezler ve birbirlerine beddua etmeye devam ederler. Küçük bacı ''Allah seni öyle bir dağ etsin ki, yaz kış başında kar eksik olmasın'' der. Büyük bacı da ''Sen de öyle bir dağ olasın ki, başından yılan, çıyan eksik olmasın'' der ve Tanrı beddualarını kabul eder, büyük bacı Büyük Ağrı Dağı olur, başında yaz, kış kar eksik olmaz. Küçük bacı da Küçük Ağrı Dağı olur ve tepesinde yılan ve çıyan eksik olmaz.